مقدمه
لایه اوزون قسمتی از استراتوسفر است که حاوی گاز طبیعی اوزون O3 است. اوزون توانایی جالب توجهی در جذب برخی از فرکانسهای اشعه فرابنفش دارد. لایه اوزون زیاد چگال نیست. اگر آنرا در تروپوسفر متراکم شود ضخامت آن تنها در حد چند میلیمتر می‌شود. اوزون در جو زمین عموماً توسط شکستن مولکول دو اتمی اکسیژن به دواتم تنها بوسیله نور فرابنفش بوجود می‌آید. اکسیژن تک اتمی با اکسیژن نشکسته ترکیب می‌شود و اوزون را بوجود می‌آورند. مولکول اوزون ناپایدار است و هنگامی که نور فرابنفش به آن برخورد می‌کند به یک مولکول اکسیژن و یک اکسیژن اتمی شکسته می‌شود. به این فرآیند مداوم واکنش زنجیره‌ای اوزون اکسیژن نامیده می‌شود. بدین ترتیب لایه اوزون در استراتوسفر بوجود می‌آید.
تخریب لایه اوزون
لایه اوزون می‌تواند در حضور کلر، فلوئور و یا برم تخریب شود که عمدتاً به آن سوراخ اوزون گفته می‌شود. این عناصر در برخی ترکیبات پایدار بخصوص کلرو فلوئورو کربن‌ها (CFC) که به استراتوسفر راه یافته‌اند یافت می‌شوند که بوسیله فعالیت نور فرابنفش روی آنها تجزیه می‌شوند. گازهای نامبرده از هوا چگال‌ترند، به همین خاطر در سطح زمین پخش می‌شوند و تقریباً با اکثر مواد آلی واکنش می‌دهند. کلر اتمی این توانایی را دارد که به مولاریته اوزون را به اندازه تقریباً 100000 برابر کاهش بدهد.
تراکم اوزون اتمسفری در لایه اوزون توسط یک عامل مهم جهانی تغییر می‌کند و آن دلیل این است که لایه اوزون در نزدیکی استوا ضخیمتر و در نزدیکی قطب‌ها نازک‌تر است. ضخامت لایه‌های اوزون در نیمکره شمالی در سال تقریباً 4% کاهش می‌یابد. حدود 4.6% از سطح زمین بوسیله لایه اوزون پوشیده نمی‌شود که به آنها سوراخ اوزونی گفته می‌شود. سوئدی‌ها در 23 ژانویه 1978 اولین مردمانی بودند که مصرف افشانه‌ها را به دلیل صدمه زدن به لایه اوزون ممنوع کردند. در دوم آگوست 2003 دانشمندان اعلام کردند که فرسایش لایه اوزون به سبب ممنوعیت استفاده از کلرو فلوئورو کربن‌ها در حال کاهش است.
چه کارخانه‌هایی بر روی اوزون تأثیر می‌گذارند؟
کارخانجات مصرف کننده عمده گازهای مخرب لایه اوزون در ایران، عبارتند از: صنایع برودتی و سردکننده‌ها و سازندگان یخچالها و فریزرهای خانگی، صنعتی و تجاری، صنایع ابر و اسفنج سازی، بخش دفع آفات کشاورزی و سیستمهای تهویه مطبوع، کپسول‌های اطفای حریق، حلال اسپریهای پاک کننده قطعات الکترونیکی و در ساخت کولر اتومبیلها.
ضرورت حفاظت از لایه اوزون
اگر لایه اوزون از بین برود، زندگی از کره زمین رخت بر خواهد بست. با از بین
رفتن لایه حیاتی اوزون، نسل بشری، پوشش گیاهی و حیات جانوری در مدت کوتاهی به صورت اسفباری منقرض خواهد گردید. در حال حاضر که این لایه آسیب دیده است، تشعشعات ماورای بنفش که به زمین می‌رسد شدت یافته و این مسأله باعث ایجاد سرطانهای پوست، تضعیف مکانیزم دفاعی و ایمنی بدن انسان و همچنین ایجاد آب مروارید گردیده است. علاوه بر آن به علت آسیب دیدن لایه اوزون کل نظام زیست محیطی (اکوسیستم) در سراسر پهنه گیتی دچار ناهماهنگی و عدم توازن جدی و فزاینده شده است.
پیامدهای ناشی از تخریب لایه اوزون
تخریب و سوراخ شدن لایه اوزون باعث عبور غیر قابل کنترل تابش فرابنفش خورشیدی می‌شود که سبب افزایش دمای زمین و ذوب یخهای قطبی و افزایش آب دریاها شده که در نهایت به زیر آب رفتن خشکیها می‌انجامد و نیز موجب سوختگی پوست، ابتلا به سرطان پوست و بیماریهای چشمی، همچنین وارد آمدن خسارت عمده به جانوران و گیاهان می‌شود و بالاخره باعث انقراض زندگی تمام موجودات می‌شود.
کارهای حفاظتی که مردم باید انجام دهند چیست؟
کارهای حفاظتی در برابر تابش فرابنفش خورشید، که مردم بایستی انجام دهند عبارتند از:
استفاده از عینکهای آفتابی ضد اشعه B-UV بخصوص برای کسانی که به جهت شغلی مجبورند مدت زیادی را در تماس با تابش خورشید باشند.
استفاده از کلاههای لبه دار بزرگ جهت محافظت از پوست صورت و گردن در برابر تابش استفاده از پوشش کامل بخصوص دستها در برابر تابش بیشترین شدت تابش UV-B در اواسط روزهای (۱۱ صبح الی ۲ بعد از ظهر) فصل تابستان به سطح زمین می‌رسد، لذا بهتر است در این ساعات کمتر در معرض تابش قرار گیریم.
لایه اوزون در قسمت شمالی زمین در سال 1980 میلادی بین 15 تا 20 درصد کاهش پیدا کرده است. برای رفع این مشکل جمعی از بهترین متخصصان زمین شناسی هر سال برای تحقیق و جستجو دور یکدیگر جمع می‌شوند. در سال 1992 پروکتیل مونترال درباره لایه اوزون مطالعه و تحقیقی داشت که فهمید بزرگ شدن سوراخ لایه اوزون بستگی به آلودگی هوا و تولید مواد سمّی دارد. در همان سال سازمان ملل متحد و حفاظت از محیط زیست برنامه‌ای را طرّاحی کرد که این برنامه جهت محافظت و حمایت از محیط زیست و مخصوصاً لایه اوزون به نام برنامه UNEP طراحی کرد، که این برنامه جهت جلوگیری از تولید مواد سمّی و مواد شیمیایی آلوده کننده است.
مولکولهای اکسیژن (O2) به اکسیژن اتمیک (O) تبدیل می‌شوند. اکسیژن اتمیک به سرعت با مو لکولهای بیشتری ترکیب شده و به شکل اوزون می‌شود. آن پوشش حرارتی که در سطح بالا رشد کرده و سلامتی لایه اوزون را به خطر انداخته است و این مورد باعث شده است که اگر استراتوسفر نباشد ما نتوانیم بدون آن زنده بمانیم.
بالای استراتوسفر مقداری از آلودگی مضّر اشعه فرا بنفش را و همچنین تشعشعاتی از خورشید (امواج بین 320 تا 240) را که باعث می‌شود لایه اوزون آسیب ببیند و همچنین جان گیاهان به خطر بیفتد را جذب می‌کند. اشعه فرا بنفش با تابیدن نور مولکولهای اوزون را می‌شکافد، ولی اوزون می‌تواند تغییر شکل بدهد و عکس العمل زیر از آن حاصل می‌شود:
O2 + O --------> O3 --------> O + O2 <-------- اشعه فرا بنفش + O3
همچنین اوزون در اثر عکس العمل زیر نابود می‌شود:
O3 + O -------> O2 + O2
عکس العمل دوم با افزایش پیدا کردن ارتفاع آهسته انجام می‌شود امّا عکس العمل سوم سریعتر انجام می‌شود. در بین همکاری عکس العملها تمرکز اوزون در حال تعادل است. در بالای اتمسفر اکسیژن اتمیک هنگامی که اشعه فرا بنفش در سطح بالایی است، پیدا می‌شود. در اثر حرکت استراتوسفر هوای متراکمتری بدست می‌آید و جذب اشعه فرا بنفش افزایش می‌یابد و سطح اوزون به حد اکثر و تخمینا" km20 می‌رسد. همراه با تئوری کمپمن یک مشکل نیز وجود داشت که این مشکل در سال 1960 تشخیص داده شد وحقیقت این بود که اوزون به وسیله عکس العمل 4 آهسته حرکت می‌کرد و دیده نمی‌شود.
گرم شدن زمین‌ترمیم حفره اوزون را به تعویق می‌اندازد دانشمندان هشدار داده‌اند: پدیده گرم شدن زمین می‌تواند تلاشها برای ترمیم حفره اوزون را که قرار بود تا سال 2050 انجام گیرد، حدود 30 سال به تعویق اندازد. این مو ضوع به رقم پیشرفتهایی است که با از رده خارج کردن مواد شیمیایی مخرّب اوزون انجام شده است. طبق گزارشی کاهش فراوانی در مصرف گازهای ساخته دست انسان بنام کلروفلورو کربن پدید آمده است. این‌ها گازهایی هستند که لایه محافظ زمین را می‌خورند.
به گفته دانشمندان اگر کشورها مصمم به دنبال نمودن این روند باشند، حفره داخل لایه اوزون به آغاز به جمع شدن و کوچک شدن خواهد نمود تا اینکه ظرف 50 سال‌ترمیم خواهد شد. این جمع بندی و نتیجه گیری توسط مجمع بررسی فرآیندهای استراتوسفر و نقش آن در آب و هوا SPARC به عمل آمد. این مجمع از صدها کارشناس اقلیمی که دسامبر سال 1999 در آرژانتین گرد هم آمدند و در سایه توجهات سازمان هواشناسی جهانی تشکیل جلسه دادند، شکل گرفته است. این دانشمندان هشدار دادند: حتّی اگر کاهش مصرف گازهای CFC برآورده شود، پدیده گرم شدن زمین _که نتیجه تولید گازهای گلخانه‌ای با وجود کربن به عنوان عنصر اصلی آن است و از سوختهای سنگواره‌ای بدست می‌آید_ می‌تواند محلت ترمیم حفره اوزون را چند دهه به تعویق اندازد.
به عنوان یک تناقض، گرم شدن زمین، جو را در نزدیکی سطح زمین حرارت می‌دهد اما لایه پایینی استراتوسفر یعنی جایی را که اوزون قرار دارد همچنان سرد نگه می‌دارد. این دماهای پایین بویژه درزمستان مسبب جمع شدن ابرهای استراتوسفر در نواحی قطبی می‌شود. این پدیده آغازگر واکنشهای نابود کننده اوزون توسط مولکولهای کلری است که توسط کلروفلورو کربن‌ها آزاد می‌شوند. پیش بینیهای دایر بر اینکه حفره اوزون که بالای قطب جنوب قرار دارد، به زودی کوچک خواهد شد با آخرین اطلاعات مغایرت دارد که نشان می‌دهد این حفره در حال گسترش است و بطور بی‌سابقه‌ای در چند سال اخیر بزرگ شده است.
تاریخچه سوراخ شدن لایه اوزون
ابتدا جریان تأسف بار سوراخ شدن لایه اوزون در لایه زیر استراتوسفر در بالای منطقه انتارکتیکا اولین بار در دهه هفتاد (1970 تا 1979) توسط یک گروه تحقیقاتی به نام BAS کشف شد. این گروه در مورد اتمسفر بالای منطقه انتارکتیکا از یک ایستگاه تحقیقاتی که بسیار شبیه این عکس می‌باشد مشاهده می‌گردند (اطلاعات ایستگاه تحقیقاتی هالی و ایستگاه تحقیقاتی BAS). فالکر اولین بار در حالی تحقیقات را انجام داد که اندازه گیری اولیه در سال 1985 برای اولین بار سوراخ شدن لایه اوزون آنچنان نگران کننده بود که دانشمندان تصور می‌کردند که دستگاهای اندازه گیری خراب است. آنها دستگاه‌های دیگری جانشین آن دستگاهها کردند تا آنکه نتایج بدست آمده اندازه گیریهای اولیه را تأیید کرد.
چند ماه بعد که سوراخ شدن لایه اوزون قابل مشاهده بود (پس از مشاهده سوراخ شدن لایه اوزون تحقیقات قبلی تأیید شد)، از طرف دیگر اطلاعات ماهواره TOMS سوراخ شدن لایه اوزون را نشان نمی‌داد، بدین دلیل که نرم افزارهایی که اطلاعاتی در مورد لایه اوزون می‌داند به صورتی برنامه ریزی شده بود که لا یه اوزون در منطقه کوچکی مورد بررسی قرار می‌گرفت. در بررسیهای بعدی اطلاعاتی بدست آمد (هنگامی که نتایج گروه BAS منتشر نشد) مورد تأیید قرار گرفت و بیانگر این مطلب بود که سوراخ شدن لایه اوزون بطور سریع و در مقیاس بزرگی بر بالای منطقه انتارکتیکا انجام می‌شود.
اوزون لایه‌ای را در استراتوسفر تشکیل می‌دهد که منطقه استوا باریکتر و در دو قطب پهنتر است. میزان اوزون در بالای سطح کره زمین بوسیله مقیاسی به نام DU Dobson units اندازه گیری می‌شود که این میزان در منطقه استوایی در حدود 260DU است و به میزان بیشتری در جاهای دیگر است. این در حالی است تغییرات فصلی بسیار وسیعی اتفاق افتاده و شکل می‌گیرد و اشعه ماورای بنفش در لایه استراتوسفر نفوذ می‌کند یا آنرا می‌شکافد.
سوراخ اوزون
بر اساس تحقیقات دانشمندان لایه اوزون بر فراز قطب جنوب، در میانه دهه 60 تا حد زیادی رقیق شده است. دانشمندان میزان مواد "محافظ در برابر نور" را که گیاهان را از آسیب نور مصون می‌دارند، اندازه گیری کرده‌اند. مطالعه این مواد راه تازه‌ای را برای بازسازی چگونگی نوسان اوزون موجود در استراتوسفر پدید آورده است. این کار ممکن است مشخص کند که آیا رقیق شدن لایه اوزون فرآیندی دوره‌ای است و آیا کلرو فلئورو کربن‌ها، تنها عاملی هستند که سبب ایجاد حفره در لایه اوزون می‌شوند یا نه؟
لایه اوزون چیست؟
لایه اوزون لایه محافظ حساسی از گاز طبیعی O3 است که در استراتوسفر (حدود 25 الی 40 کیلومتری سطح زمین) یافت می‌شود. این گاز نجات بخش با جذب و کاهش اثرات مخرب امواج پر انرژی ماورای بنفش خورشید همانند صافی کره زمین را از اثرات تخریبی امواج آسیب‌زا مصون و محفوظ نگه می‌دارد. اوزون (Ozone) گازی است به فرمول O3 که مولکولهای آن از پیوند یافتن سه‌اتم اکسیژن با یکدیگر تشکیل شده‌است.
ساختار لایه اوزون
کنت مارکهام، شیمیدانی در سازمان تحقیقات علمی و صنعتی نیوزلند نمونه‌هایی از
نوع خزه را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد که نام علمی‌اش بریوم آرژانتئوم است. این نمونه‌ها از منطقه دریایی رأس جمع آوری و طی سالهای 1957 تا 1989 نگهداری شده‌اند. مارکهام در جستجوی ترکیباتی به نام فلاوونوئید بود که رنگدانه‌های گیاهی هستند. پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند که فلاوونوئید دارای یک خاصیت مهم یعنی "محافظت در برابر نور" است. این ترکیب هنگامی در گیاهان پدید می‌آید که بویژه در معرض تابش پر انرژی نور فرا بنفش قرار می‌گیرند، یعنی در معرض گستره‌ای از طول موجهایی که غالباً بر اثر رقیق شدن لایه اوزون (استراتوسفر) تأثیرشان شدیدتر می‌شود.
فلاوونوئیدها در برابر اندک افزایشی در تابش نور فرابنفش بسیار حساس‌اند. بنابراین، غلظت آنها با میزان نور فرابنفش به صورت خطی تغییر می‌یابد، بدین معنی که دو برابر شدن غلظت نور فرابنفش باعث دو برابر شدن غلظت فلاوونوئید می‌شود. کنت مارکهام مقدار فلاوونوئید را در نمونه‌های خزه‌ای که در اختیار داشت، اندازه گیری کرد.
نتیجه‌های بدست آمده وجود حفره اوزون را که در دهه 80 اعلام شده بود، تأیید کردند. آنگاه مارکهام، مقدار اوزون رسیده به زمین بین سالهای 1964 و 1986 را در قطب جنوب اندازه گیری کرد. او این اندازه گیری را با مقدار فلاوونوئید نمودار خود در همان مدت مقایسه کرد و بدین نتیجه رسید که این مقدارها تقریباً تصویر آینه‌ای یکدیگرند.
فلاوونوئیدها، ترکیباتی هستند که گیاهان را از آسیب نور خورشید محفوظ می‌دارند. غلظت آنها در خزه، هنگامی که اوزون رقیق باشد، زیاد و هنگامی که اوزون به مقدار کافی باشد کم است. بنابر نظریه مارکهام، حتی مقدار زیاد و غیر منتظره تابش نور فرابنفش در میانه دهه 60، که داده‌های مربوط به فلاوونوئیدها نشان می‌دادند، به صورت کاهش میزان اوزون و در همان موقع مشاهده می‌شود.
ضرورت حفاظت از لایه اوزون
اگر لایه اوزون از بین برود، زندگی از کره زمین رخت بر خواهد بست. با از بین رفتن لایه حیاتی اوزون، نسل بشری، پوشش گیاهی و حیات جانوری در مدت کوتاهی به صورت اسفباری منقرض خواهد گردید. در حال حاضر که این لایه آسیب دیده است، تشعشعات ماورای بنفش که به زمین می‌رسد شدت یافته و این مسئله باعث ایجاد سرطانهای پوست، تضعیف مکانیزم دفاعی و ایمنی بدن انسان و همچنین ایجاد آب مروارید گردیده است. علاوه بر آن به علت آسیب دیدن لایه اوزون کل نظام زیست محیطی (اکوسیستم) در سراسر پهنه گیتی دچار ناهماهنگی و عدم توازن جدی و فزاینده شده است.
عوامل مخرب لایه اوزون
عوامل کلیدی مؤثر در رقیق شدن اوزون عبارتند از: آزمایش بمبهای اتمی در جو زمین، و شار اندک ذراتی از خورشید (که با میانه دوره 11 ساله لکه‌های خورشیدی متناظر است)، نوسان شبه دو ساله فورانهای آتشفشان، مصرف متوالی کلرو فلوئورو کربن (این گازها در حکم حلال در انواع افشانه‌ها به کار می‌روند تحت نام کلی CFC (سی اف سی) معروفند که نمونه آنها گاز فرئون (Freon) یخچال‌هاست.) در انواع افشانه‌های آرایشی و بسیاری از صنایع شیمیایی.
پیامدهای ناشی از تخریب لایه اوزون
تخریب و سوراخ شدن لایه اوزون باعث عبور غیر قابل کنترل تابش فرابنفش خورشیدی می‌شود که سبب افزایش دمای زمین و ذوب یخهای قطبی و افزایش آب دریاها شده که در نهایت به زیر آب رفتن خشکیها می‌انجامد و نیز موجب سوختگی پوست، ابتلا به سرطان پوست و بیماریهای چشمی، همچنین وارد آمدن خسارت عمده به جانوران و گیاهان می‌شود و بالاخره باعث انقراض زندگی تمام موجودات می‌شود.
چگونگی جلوگیری از بحران لایه اوزون
تحلیل میزان فلاوونوئیدها ممکن است اطلاعاتی راجع به مقدار اوزون در مناطق
مختلف قطب جنوب و جاهای دیگر بدست دهد. بنابر نظر مارکهام "وجود این گیاهان نوعی امیدواری را برای نگاه کردن به پیش از سال 1956 در پی یافتن نشانه‌های رقیق شدن در اوزون و نیز برای پاسخ دادن به این پرسش پدید می‌آورد که آیا رقیق شدن لایه اوزون در میانه دهه 60 در سایر منطقه‌های قطب جنوب واقع شده است یا نه." اگر چنین باشد، ما باید در این باره که چرا چنین وقایعی روی داده است، تجدید نظر کنیم. شاید هم نظریه کلرو فلئورو کربن بیش از حد مبتنی بر ساده اندیشی باشد.
آخرین گزارشات از شکاف لایه اوزون
مساحت شکاف لایه اوزون در حال افزایش می‌باشد که در این فصل به 10 میلیون کیلومتر مربع هم رسیده که این مساحت به اندازه قاره اورپاست. و گمان می‌رود که وسعت بیشینه این شکاف در طی ماه سپتامبر/شهریور بیشتر شود. و ماهواره‌های متعلق به سازمان فضایی ایسا (ESA) در حال بررسی رشد شکاف لایه اوزون
می‌باشند. شکاف لایه اوزون در سال جاری به حداکثر خود نسبت به دهه اخیر رسیده است که همچنین حداکثر این رشد را در سالهای 2000 و 1996 نیز شاهد بودیم. داده‌های ماهواره‌هایی که تحت نظر سازمان فضایی ایسا می‌باشند شامل داده‌های هواشناسی و الگوهای میدان بادی هستند؛ برای اینکه بتوانند وسعت لایه اوزون و میزان ورود پرتو فرابنفش را پیش بینی کنند.
در زمستان نیمکره جنوبی، با کاهش چشمگیر دما و دسترسی کم خورشید به این ناحیه، سبب ایجاد گرداب‌هایی می‌شوند که به گرداب‌های قطبی (polar vortex) معروف می‌باشند. و این گرداب‌ها باعث ایجاد ابرهایی در لایه استراتوسفر می‌شوند که شامل ترکیبات کلری می‌باشند. البته شایان ذکر است که این ابرها مانند ابرهای معمولی نیستند. بلکه این ابرها از نیتریک اسید تشکیل شده‌اند. که به این ابرها PSC(ابر استراتسفر قطبی) می گویند. کلرهای موجود در این ابرها باعث نابودی مولکولهای اوزون می‌شوند. لایه اوزون لایه‌ای است که از ورود پرتوهای فرابنفش به سطح زمین جلوگیری می‌کند تا حیات را در زمین مستدام گرداند. و با نابودی آن حیات کره زمین به خطر می افتد. اما این شکاف که بر فراز قطب جنوب ایجاد می‌شود طبیعی است و به طور طبیعی‌ترمیم می‌شود اما دخالت‌های انسان در طبیعت (به خصوص استفاده از گازهای CFC و ترکیبات کلردار) باعث می‌شود که روند شکاف لایه اوزون و ترمیم طبیعی آن با مشکل مواجه شود و حیات موجودات زنده در کره زمین به خطربیفتد.
شکاف لایه اوزون در این فصل بر فراز قطب جنوب بیشتر شده است که مقیاس این وسعت، رکورد خود را در طی سالهای اخیر شکسته است.
مساحت شکاف لایه اوزون در حال افزایش می‌باشد که در این فصل به 10 میلیون کیلومتر مربع هم رسیده که این مساحت به اندازه قاره اورپاست. و گمان می‌رود که وسعت بیشینه این شکاف در طی ماه سپتامبر/شهریور بیشتر شود. و ماهواره‌های متعلق به سازمان فضایی ایسا (ESA) در حال بررسی رشد شکاف لایه اوزون می‌باشند. شکاف لایه اوزون در سال جاری به حداکثر خود نسبت به دهه اخیر رسیده است که همچنین حداکثر این رشد را در سالهای 2000 و 1996 نیز شاهد بودیم. داده‌های ماهواره‌هایی که تحت نظر سازمان فضایی ایسا می‌باشند شامل داده‌های هواشناسی و الگوهای میدان بادی هستند؛ برای اینکه بتوانند وسعت لایه اوزون و میزان ورود پرتو فرابنفش را پیش بینی کنند.
در زمستان نیمکره جنوبی، با کاهش چشمگیر دما و دسترسی کم خورشید به این ناحیه، سبب ایجاد گرداب‌هایی می‌شوند که به گرداب‌های قطبی (polar vortex) معروف می‌باشند. و این گرداب‌ها باعث ایجاد ابرهایی در لایه استراتوسفر می‌شوند که شامل ترکیبات کلری می‌باشند. البته شایان ذکر است که این ابرها مانند ابرهای معمولی نیستند. بلکه این ابرها از نیتریک اسید تشکیل شده‌اند. که به این ابرها PSC(ابر استراتسفر قطبی) می گویند. کلرهای موجود در این ابرها باعث نابودی مولکولهای اوزون می‌شوند. لایه اوزون لایه‌ای است که از ورود پرتوهای فرابنفش به سطح زمین جلوگیری می‌کند تا حیات را در زمین مستدام گرداند. و با نابودی آن حیات کره زمین به خطر می افتد. اما این شکاف که بر فراز قطب جنوب ایجاد می‌شود طبیعی است و به طور طبیعی‌ترمیم می‌شود اما دخالت‌های انسان در طبیعت (به خصوص استفاده از گازهای CFC و ترکیبات کلردار) باعث می‌شود که روند شکاف لایه اوزون و ترمیم طبیعی آن با مشکل مواجه شود و حیات موجودات زنده در کره زمین به خطربیفتد.
نانو فناوری در خدمت کاهش سوراخ لایه اوزون
دانشمندان دانشگاه الم در آلمان بر این باورند که با کمک نانوفناوری راه حل بالقوه‌ای برای جلوگیری از سوراخ شدن لایه اوزون کشف کرده‌اند. آنان به پدیدهای برخوردند که می‌تواند CFC ها ی نابود کننده اوزون را از هوا جدا سازد. آنها کشف کرده‌اند که تعلیق ذرات پلی استایرن در آب می‌تواند پر فلوئورودکالین را جذب کنند. گفتنی است پرفلوئورودکالین با خواص مشابه CFC ها برای ساخت فرورده های خونی به کار می‌رود.
قطره‌های پرفلوئورودکالین با نانو کره‌های خود ساخته پلی استایرین در بر گرفته میشودوبه همین صورت نانو ذرات در اتمسفر از قبیل قطره‌های ابری شکل فوق سرد شده یا لایه شبه مایع بر روی بلورهای یخ می‌توانند CFC ها را جدب کنند و آنها را همراه با باران وبرف به زمین برگردانند. این پژوهشگران در آزمایشهایشان از نانوکره های پلی استایرنی استفاده کردند که از لحاظ ابعاد مشابه ذرات جامد آئروسل ناشی از آلودگی صنعتی است. تصور می‌رود این ذرات بر آب وهوا اثر منفی دارندزیرا جلوی تابش آفتاب را می‌گیرند ونزولات جوی را بهبود می‌بخشند. اما آنان اعتقاد دارند که این ذرات می‌توانند غلظت استراتوسفری CFC ها را کاهش دهند. این پژوهش همچنین نشان می‌دهد که می‌توان نانوذرات مشابهی را طراحی کرد وبرای جذب CFC ها به اتمسفر فرستاد.
