آیا تاکنون به زندگی ستارگان این چشمک زنهای درخشان کوچک آسمان اندیشیده‌اید و در این نعمت بی کران آسمان کنجکاو شده‌اید. با کمی دقت و اندکی نظر درمی یابیم که این پارچهٔ سیاه علاوه بر نقطه‌های ریز نقره‌ای رنگ عجایب بسیار شگفت دیگری در آن نیز وجود دارد که هنوز چشم بشر به نیمی از آن نیز باز نشده است.
اکنون در ادبیات آسمانی نگاهی بر پهنهٔ این عرش باعظمت می‌کنیم: آسمانی بود بی ستاره و خامـوش که صـدها سال از غـروب پرنورترین سـتارگانـش می‌گذشت. گهگاه گذر تک شهابی تیرگی بی رحمانهٔ آن را می‌زدود اما درخش کوتاهش عطش تشنگان نور را برطرف نمی‌کرد تا اینکه در مرتعی بی زمان و زمانی بی عدد و عددی در مکان نامعلوم نقطه‌ای از نور را در اوج بزرگی آفرید قرنها بود که اجرام سرگردان آسمان خورشیدی را نمی‌یافتند تا گرداگردش حلقه زنند و منظومه‌ای را پدید آورند که سرچشمه‌های حیات در گوشه‌ای از آن پدیدار گردد سرانجام انتظارها به پایان رسید و در وقت و زمانی نامعلوم خورشیدی طلوع کرد بس درخشان گویی قصد داشت با پرتوافشانی خود حتی تاریکی‌های گذشتهٔ این گوشه از آسمان را برطرف سازد. سیارات حیران عضو گم گشته و از هم گسیخته خود را یافته بودند.
منظومه‌ای نورانی شکل گرفت جاذبهٔ خورشید چنان بود که سیارات بسیار دوردست را نیز به سوی خود فرامی خواند و این بود که ناحیه‌ای وصف نشدنی در گوشه‌ای از آسمان پهناور پدید آمد. هیچ بشری تاکنون نتوانسته است راز آفرینش آسمان به این بزرگی را کشف کند اجرام بسیار زیاد در آسمان تاکنون برای کسـی قابل شمارش نبوده است اما عده‌ای از اندیشمندان با تفکر و مطالعه توانسته‌اند اندوخته‌های اندکی را در این باره کشف کنند چگونگی پیدایش جهان به وسیلهٔ انفجار بزرگ، تا کنون در این باره شاید مطالبی را شنیده باشیم اما هنوز یک نظریهٔ قوی و پای بند و قانونی در این باره نداریم. در آسمان بیلیونها ستاره وجود دارد که خورشـید حتی جزء کوچکترین ستارگان هم محسوب نمی‌شدند ستارگانی در آسمان به نام غول‌های سرخ وجود دارند که شاید میلیونها خورشید را در دل خود جای دهند.
کهکشان ستارگانی که خورشید ما بدان تعلق دارد فقط یکی از کهکشانهایی است که در آسمان وجود دارد تعداد ستارگان قسمتی از آسمان در ناحیهٔ شمالی آن از تعداد دانه‌های شن بر روی تمام کرهٔ زمین بیشتر است با این تصور شاید فرض تمام ستارگان آسمان با دوره زندگی‌های متفاوت برای ما سخت باشد.
خداوند در قرآن کریم در سـورهٔ جانـیته می‌فرمایند: بدون شک در آسمانها نشانه‌های عجیب و فراوانی است برای آنان که اهل یقین و ایمانند.
در نگاهی گذرا به دورهٔ زندگی یک ستاره شاهد شباهت‌هایی از آن به دورهٔ زندگی یک انسان هستیم با این تفاوت که دورهٔ زندگی یک انسان در حدود چندین سال است اما دورهٔ زندگی ستاره در حدود چند میلیـارد سـال است و در بعضی موارد حتی بیشتر اما یک ستاره هم مانند یک انسان متولد می‌شود دورهٔ زندگی نوباوگی را پشت سر می‌گذارد بعد دچار بحرانی در خود می‌شود که بلوغ نام دارد بعد به سنین بالا می‌رود و بعد از آن به سال‌های آخر زندگی که شاید در این مرحله میلیاردها سال از زمان گذشته باشد می‌رسد.
یک ستاره برای به وجود آمدن و متولد شدن با حرکت‌هایی جزئی در یک سحابی به وجود می‌آید (سحابی ابر عظیمی از گاز و غبار است که بسیار رقیق است و دمای آن کم است) حرکت‌هایی جزئی در سحابی موجب تراکم‌های موضعی ماده می‌شود. نیروهای گرانشی بسیار زیاد کمک به تجمع ماده در نواحی متراکم سحابی می‌شوند که این در واقع پیش زمینه‌ای برای تولد یک ستاره است که جرم این مواد هنوز در ابتدا در حدود (یک بیلیون بیلیون بیلیون است) بدین ترتیب بعد از مدتی شاید در حدود 10 بیلیون سال طول بکشد که ستاره‌ای زاده شود. بعد از آن ستاره در مرحلهٔ نوباوگی تحت تأثیر نیروی گرانشی منقبض می‌شود و انرژی پتانسیل مکانیکی موجود در خود را به گرمای بسیار زیاد تبدیل می‌کند در این حالت جرم ستاره و بزرگی آن که در حدود تریلیونها کیلومتر بود به چند صد کیلومتر کاهش می‌یابد و می‌توان گفت فشار در مرکز آن از صفر به چندین هزار میلیون افزایش می‌یابد بعد از این مراحل ستاره تقریباً به دوران بلوغ خود نزدیک می‌شود که ستاره در این دوران از نظر علمی بر روی رشتهٔ اصلی جدول هرتسپرونگ رسیده است در این مرحله ستاره از نظر ساختاری تغییراتی را در خود انجام می‌دهد ولی در کل در این مرحله وضعیت زندگی ستاره خوب است بعد از بیـلیونها سال سـتاره وارد دورهٔ دیگـری می‌شود که به آن غول‌های سرخ می گویند هنگامی که ستاره به این مرحله می‌رسد وارد سنین بالا شده است در این مرحله دما در بیرون قسمت مرکزی به اندازه‌ای می‌شود که تبدیل هیدروژن به هلیوم امکان پذیر می‌شود و هم چنین لایه‌های خارجی ستاره منبـسط می‌شوند و ستاره تبدیل به یک غول می‌شود و همچنین دمای سطحی کاهش می‌یابد و ستاره بسته به جرمش به غول و یا ابر غول سرخ تبدیل می‌شود برای ستاره‌ای مانند ستارهٔ ما یعنی خورشید بیلیونها سال این وضعیت پیش بینی شده است بعد از این مرحله ستاره سنش زیادتر هم می‌شود در این مرحله هستهٔ هلیومی ستاره هم زمان با انبساط قسمت‌های خارجی منقبض می‌شود و دمایش افزایش می‌یابد و در دمای 100 میلیون درجه واکنش جدیدی آغاز می‌شود و مسیر زندگی تغییر می‌کند در این مرحله که مرحلهٔ آخر یک زندگی برای ستاره است اگر یک ستاره جرمش کمتر از 2/1 برابر جرم خورشید باشد ستاره به کوتولهٔ سفید تبدیل می‌شود که هنگـامی که یک سـتاره به کـوتولهٔ سفـید تبـدیل می‌شود می گویند عاقبت خوبی داشته و و وضعیت خوبی به دست آورده است اما اگر جرم ستاره بیش از 2/1 برابر خورشید باشد ستاره بخش بزرگی از جرم خود را به فـضا پـرتاب می‌کند و به این ترتیب موجب به وجود آمدن سحابی ابر نواختری می‌شود و بعد تبدیل به یک ستارهٔ نوترنی یا سیاه چاله می‌شود که این عاقبت و پایان خوشی برای زندگی چند میلیارد میلیارد سالهٔ یک ستاره نیست برای ستارهٔ نورانی منظومهٔ ما عاقبت خوش و تبدیل شدن آن به کوتولهٔ سفید پیش بینی شده است.
همان طور که دیدید پس یک ستـاره هم مانند انسـان تحـت شـرایطی خاص متولد می‌شود مانند یک کودک به دوران نوباوگی و یا خردسـالی در سـن چند صد میلـیون سال می‌رسد و بعد هم مانند یک انسان که به دوران تحول و بلوغ می‌رسد، بلوغ می‌شود و تغییر و تحولاتی در آن رخ می‌دهد تا اینکه به مانند بشر وارد دورهٔ بزرگسالی می‌شود اگر در این دوره بتواند نیروی گرانشی خود را بیشتر کند در دروان پیری عاقبتی خوش در انتظارش است و در غیر این صورت به عاقبتی بد دچار می‌شود درست همانند یک انسان که با انجام اعمال خوب و نیک به عاقبتی خوش در دنیا و آخرت دچار می‌شود و با انجام اعمال بد و زشت سرانجام خوشی در انتظار او نیست.
پس در می‌یابیم خداوند این جهان را با عظمت و شکوهی آفریده و با نیرویی خاص همه چیز را با نظم خاص در ارادهٔ خود قرار داده است و آن را اداره می‌کند و همچنین به رابطهٔ بین موجودات زنده و آفریده‌های این جهان بزرگ پی می‌بریم.
حال اگر بخواهیم از سحابیها که ستارگان در آن متولد می‌شوند بگوییم همان طور که گفتیم ابرهای عظیمی از گاز و گرد و غبار میان ستاره‌ای را سحابی گویند گاهی ابعاد سحابیها چند میلیون برابر خورشید است.
سحابیها خود دارای انواع مـختلفی هـستنـد در زیر به بررسی چند نمـونه از آنها می‌پردازیم:
سحابی‌های نشری:
این سحابیها عمدتاً از گازهای تحریک شده در اطراف یک ستاره دغ تشکیل شده‌اند و لذا دارای درخشش هستند اکثراً در این اجرام می‌توان نواحی شامل هیدروژن یونیده را مشاهده کرد. ستارهٔ داغی که در نزدیکی سحابی نشری قرار دارد با گسیل تابشهای ماوراء بنفش انرژی لازم برای یونیده شدن برخی از هیدروژن‌های موجـود در سحـابی را فراهـم می‌آورد و باز ترکیب یونها و الکترونها سبب گسیل و انتشار فوتون و درخشندگی سحابی می‌گردد. نمونه‌ای از سحابی‌های نشری سحابی جبار که در صورت فلکی جبار واقع شده است. این سحابی 1600 سال نوری از ما فاصله دارد و قطر آن 20 سال نوری است.
سال نوری:
فاصله‌ای است که یک شعاع نور در مدت یک سال می‌پیماید و فاصله‌ای که توسط شعاع نور در یک ثانیه پیموده می‌شود «000/300» کیلومتر است.
نوع دیگری از سحابیها، سحابی انعکاسی است: هنگامی که یک سحابی به جای آنکه میان ناظر و یک ستاره داغ قرار گیرد در مجاورت ستاره واقع می‌شود مشاهده می‌گردد که نور ستاره در جهت ابر پراکنده می‌شود به چنین ابری سحابی انعکاسی می گویند. این سحابیها نسبت به ستاره‌ای که نور آن را پراکنده می‌سازند آبی‌تر به نظر می‌رسد «آیا می دانید چرا چنین است؟»
غالباً سحابی‌های نشری و انعکاسی را می‌توان در کنار یکدیگر مشاهده نمود مانند سحابی‌هایی که در صورت فلکی جبار واقع است برخی از دانشمندان معتقدند یکی از بهترین مکانها برای تولد ستاره سحابی‌های نشری و انعکاسی است شواهدی در ارتباط با این موضوع نیز در سحابی جبار به چشم می‌خورد. نمونه‌ای از سحابی‌های انعــکاسی را در خوشـهٔ پروین که یک خوشهٔ باز ستاره‌ای است می‌توان مشاهده کرد.
نوع دیگری از سحابیها، سحابی تاریک است. اگر در نزدیکی سحابی ستاره‌ای وجود نداشته باشد سحابی را سحابی تاریک می‌نامند این گونه از سحابیها مانند سحابی‌های دیگر، خود دارای تابندگی هستند ولی چون تابششان در محدودهٔ امواج مرئی نیست تاریک به نظر می‌رسد و حتی مانع رسیدن نور اجسامـی می‌شوند که در ورای آنها واقع‌اند سحـابی سر اسبی Horse head در صورت فلکی جبار نمونـهٔ بارزی از این نوع سحابیها است. سحابی‌هایی که تاکنون از آنها صحبت کردیم از جمله محیط‌های میان ستاره‌ای بودند که می‌توان آنها را به عنوان ابرهای پیش ستاره‌ای نیز به شمار آورد. به بیان دیگر احتمال شکل گیری و تولد ستارگان در این محیط‌ها وجود دارد سحابی‌های دیگری نیز وجود دارند که در مراحل نهایی عمر ستارگانی مانند خورشید و یا پس از مرگ پرجرم تر پدیدار می‌گردند. از آن جمله می‌توان سحابی‌های حلقوی و سحابی‌های نظیر سحابی خرچنگ در صورت فلکی ثور را نام برد که از انفجارات ابر نواختری ناشی می‌شوند. همان طور که گفتیم ستارگانی که جرمشان در حدود جرم خورشید یا کمتر از 5 برابر آن باشد در مراحل نهایی عمر خویش پس از تبدیل شدن به غول قرمز و گذراندن این مرحله از تحول در حالی که در شرایطی که گفتیم به کوتولهٔ سفید شوند بخشی از لایهٔ خارجی خود را در اطراف باقی می‌گذارند با گذشت زمان بار ستاره‌ای حاصل از ستاره مرکزی که اکنون ستاره‌ای کوچک و داغ است که سبب تولید امواج ضربه‌ای شده و نواحی اطراف آن را به صورت حلقه‌ای متراکم درمی آورد چنین حلقه‌ای را سحابی حلقوی یا سحابی سیاره نما می گویند و این نام گذاری تنها به دلیل شباهت تصاویر این سحابیها با سیارات است.
امواج ماوراء بنفش گسیل شده از ستاره مرکزی سبب یونیده شدن هیدروژن موجود در سحابی حلقوی شده بازترکیب الکترونها با یونهای هیدروژن منجر به تولید فوتو نهایی می‌شود که سحابی را درخشان می‌سازد. سحابی حلقوی MOV در صورت فلکی شلیاق نمونه‌ای از سحابی‌های سیاره نما می‌باشد شاید خورشید ما نیز پس از 4 الی 5 میلیارد سال دیگر چنین نمایی مانند حلقه به دور خود به جا بگذارد.
همهٔ اینها که اکنون نیم نگاهی به گوشهٔ آسمان است ذهن کوچک انسان را به حیرت وامی دارد و او را در فکر عظمت و نهایت کمال خالق خود می‌برد که شاید بتوان با اندکی فکر به آن توجه نمود.
شاید بارها تا به حال نام سـتارگان دنبـاله دار را شنـیده باشیم و در ذهن از آن به عنوان یک پدیدهٔ ارزشمند یاد کنیم درست است واقعاً هم همین طور است زیرا معمولی‌ترین ستارگان دنباله دار در پی گذشتن چند سال پدیدار می‌شوند.
در زمان‌های گذشته مردم با پدیدار شدن پدیدهٔ دنباله دار دچار ترس و وحشت می‌شدند زیرا آنان اتفـاق افـتادن این پدیده را هر چند وقـت به چند وقـت نازل شدن عـذاب و بلا از جانـب خـداوند می‌دانستند.
ستارگان دنباله دار در مـداری بسـیار دور دسـت به دور خورشید می‌گردند این ستاره‌های دنباله دار ابری را تشکیل می‌دهند که به ابر اورت موسوم گردیده است.
ابر اورت تشکیل گردیده است از قطعات یخ و حاوی غباری از سنگ.
مرکز بعضی از این اجسام ممکن است از صخره تشکیل شده باشد. گاهی دو ستاره دنباله دار ممکن هم تصادف کنند یا شاید ستارهٔ دوردستی آنها را به سوی خود بکشد. در این صورت حرکت ستاره دنباله دار کند می‌شود و ستارهٔ دنباله دار به طرف خورشید سقوط می‌کند هنگامی که ستاره دنباله دار به خورشید نزدیک می‌گردد یخ آن گرم می‌شود و بخاری غبـارآلود تولـید می‌کند یعنی همـان چـیزی که ما از زمین مشـاهده می‌کنیم. ستاره‌های دنباله دار را گاهی گلولهٔ برف چرک می‌نامند.
ستارگان دنباله دار در اندازه و شکل‌های متفاوت ظاهر می‌شوند در سال 1811 ستارهٔ دنباله دار عظیمی در آسمان ظاهر شد که در آن را غبار تشکیل می‌داد که اندازهٔ آن از خورشید نیز بزرگتر بوده است و طول دنبالهٔ آن به میلیونها کیلومتر می‌رسیده است و البته این دنباله را فقط غبار تشکیل داده بوده است ولی بسیار باشکوه به نظر می‌رسیده است و این فقط نشانهٔ زیبایی آفریدهٔ خداوند است و جز از پس او از دست پدتوان هیچ کس دیگر هم برنمی آید. یکی از ستارگان دنباله دار معروف دنباله دار هالی است که توسط دانشمندی به نام ارموند هالی کشف شد و هر 76 سال یک بار به گفتهی یکی از دانشمندان بسیار قدیمی زمان حضرت صادق (ع) دیده می‌شود.
شاید با اطمینان بتوانیم بگوییم ستارگان دنباله دار هم بعد از زمانی می‌میرند زیرا هر ستارهٔ دنباله دار هنگامی که به دور خورشید می‌گردد مقداری از یخ آن بخار می‌شود و به صورت غباری از ابر و دنباله درمی آید این مقدار بخ بخار شده هرگز به ستارهٔ دنباله دار برنمی گردد و ستارهٔ دنباله دار طی این فرایند سالها بعد کوچک‌تر می‌شود و پس از چند صد هزار بار گردش به دور خورشید تمام یخ موجود در آن ذوب می‌شود و دیگر می‌توان گفت اثری از دنباله دار باقی نمی‌ماند البته صخرهٔ سنگی آن که در مرکز واقع است به صورت یک شهاب واره به حرکت خود در فضا ادامه خواهد داد اما دیگر هرگز زیبایی و جذابیت ابتدایی خود را ندارد و البته دنباله دارهایی هم وجود دارند که در مرکز صخره‌ای نداشته باشند این گونه دبناله دارها پس، از دست دادن گلولهٔ برفی خود در اثر حرارت کاملاً از بین می‌روند و دیگر هرگز به دیدار زمین نمی آنید چون مرده‌اند.
پس در می‌یابیم که خداوند بزرگ و متعال هر جانداری، هر موجودی، هر جسمی را که خلق کرده است برای دورهٔ زندگی و حیات او نهایتی قائل شده است امااین فرصت و نعمت دوباره زیستن را در جهانی دیگر و زیباتر فقط به انسان داده است که او با مشاهدهٔ آمد و شد شب و روز، رفت و آمد اجرام، زاده شدن گل از گیاه به این باور برسد که خداوند بزرگ لطفی عظیم به او کرده است پس باید قدر آن را بداند و خود را هر لحظه برای رسیدن به کمال بی نهایت او آماده کند و با گام‌هایی استوار و با توکل به او به سمتش قدم بردارد.
یکی دیگر از مسائل جالب و جذاب دریای بی کران نجوم وجود شهاب‌ها یا شهاب واره ها در آسمان است نحوهٔ گردش و به طور فرضی زندگی آن در آسمان تقریباً مانند دوره زندگی یک دنباله دار است.
شهاب واره ها معمولاً اجسام ریز و جامدی هستند که در فضا حرکت می‌کنند. گهگاه گروهی از شهاب واره ها جذب زمین شده و دام جو زمین سقوط می‌کند هر ساله صدها تن از این شهاب‌ها بر روی زمین می افتند. گرمایی که در این حرکت حاصل می‌شود موجب می‌شود تا هنگام ورود شهاب به داخل جو زمین نوری ایجاد شود که به پدیدهٔ نوری که از ورود شهاب وار به جو زمین نتیجه می‌شود نیز شهاب می گویند که درخشش آن در حدود چند ثانیه دوام می‌آورد. شایـد ما در شب‌های عـادی که آسـمان صـاف باشد بتوانیم شهاب‌هایی را رؤیت کنیم.
اما ما در هر سال پدیدهٔ بارش‌های شهابی زیادی را داریم. فرود آمدن شهاب‌های بسیار زیادی در حدود 10 شهاب در هر ثانیه را بارش شهابی می گویند که واقعاً جزء یکی از معجزات آسمان توسط خالق بی همتای ماست.
ورود شهاب‌ها با این تعداد بسیار زیاد در یک شب تعجب برانگیز است و در ذهن انسان این سؤال را ایجاد می‌کند که چگونه این مقدار شهاب به زمین فرود می‌آید.
بازمانده‌ای از دنباله دارها ذرات سرگردان داخل فضا ذره‌های باقی مانده از سیارکهای از بین رفته در هنگام چرخش زمین به دور خورشید در هنگام رسیدن این ذرات به زمین مقداری از این ذرات به دام جو زمین می افتند و به صورت شهابواره هایی به سمت زمین حمله می‌کنند نکته جالب در این مطلب این است که گاه آنقدر تعداد این شهاب‌ها زیاد می‌شود که در هر ساعت 000/15 شهاب به زمین فرود می‌آید که به این واقعه طوفان شهابی نیز می گویند.
برخی از دانشمندان و محققان شهاب واره ها را برای انسانها بسیار پرمنفعت دانسته‌اند در اینجا بد نیست بدانیم شهاب‌هایی که در هنگام ورود به جو زمین به طور کامل در اثر اصطکاک با اتمسفر نمی‌سوزند و باقی مانده‌ای از آنها وارد زمین می‌شود را شهاب سنگ می گویند و گلها دلیل برای این عامل بزرگ بودن بیش از حد شهاب سنگها برآورد شده است تاکنون میلیاردها شهاب سنگ از جو زمین عبور کردند البته تعداد زیادی از انها به دلیل وجود مقادیر بسیار زیاد آب بر روی این کرهٔ خاکی به داخل دریاها می افتند اما در موارد نایاب شهاب سنگها به خشکی نیز برخورد کردند و نمونه‌های زیبایی از آنها در موزه‌های مختلف ایسنا نگهداری می‌شود در چندین سطر بالاتر به این موضوع اشاره کردیم که شهاب سنگها برای انسـان از بعضـی لحاظ‌ها مفیـد بودند یکی از عوامل مفید آن این است که ما می دانیم در حدود چنـدین میلیارد سال پیش دایناسورها جانوران عظیم الجثه و بزرگی در کرهٔ زمین زندگی می‌کردند که با وجود همهٔ آنها با نوع‌های مختلف در زمین دیگر جایی برای زیستن انسانها نبوده است اما فرود یک شهاب سنگ بسیار عظیم به یک جنگلی که تقریباً اکثر دایناسورها در آنجا می‌زیسته‌اند موجب از بین رفتن نسل آنها شده است که این شاید یک مسئلهٔ بزرگ و پراهمیت برای زندگی انسان بوده است که آن جانوران به خواست پروردگار نابود شدند تا شرایط برای زندیگ بشر هموارتر شود و هم چنین شرایط به وجود آمدن مواد بسیار با ارزشی برای راحتی زندگی انسان مانند به وجود آمدن نفت، گاز و زغال سنگ که امروزه از آنها بسیار استفاده می‌کنیم فراهم شود اینها همه از تقدیر پروردگار بزرگ است که او هیچ کاری را بی حکمت نمی‌کند و همان طور که بارها در قرآن کریم مشاهده کردیم پروردگار همه رویدادها و اتفاق‌ها را با نظم خاصی کنترل می‌کند و هر اتفاقی که در خواست نظر او باشد انجام می‌شود و حکمتی در آن است.
یکی از بارش‌های معروف سالیانه بارش شهابی برساوشی است در این بارش‌ها متخصصان شهاب‌ها را دسته بندی می‌کنند و معمولاً این دسته بندی از روی رنگ آنها انجام شده است برای مثال شهاب‌هایی با دنبالهٔ سبز رنگ که دارای جو سبز رنگ هستند مواد تشکیل دهنده بیشتر مواد آن اکسیژن است.
رنگ آبی در سطح شهاب‌ها نشان از وجود مقادیر زیاد نیتروژن در آنهاست و داشتن رنگ زرد در شهاب‌ها نشان از وجود مقادیر زیاد سدیم است. اگر هم سرعت شهاب خیلی زیاد باشد شهاب به رنگ سفید درمی آید و دیده می‌شود.
با اندکی دقت و نظر درمی یابیم که خالق دانا و توانای ما این ذرات را با چه آفرینش بسیار دقیقی خلق کرده است که هر شهاب با وجود رنگ خاص خود و جهت خاص خود حرکت می‌کند و در نتیجه می‌توانیم بگوییم بارش‌های شهابی را به اسم صورت فلکی آنها نام گذاری می‌کنند. که در زمان بارش در کانون آن در صورت فلکی ساووش است.
و البته اگر کانون دو یا چند بارش در یک صورت فلکی باشد از نام ستاره درخشان نزدیک کانون هم استفاده می‌شود. مانند بارش اتا – دلوی یا دلتا – دلوی.
گاهی اوقات هم برای مشخص کردن چندین بارش در یک صورت فلکی از نام ماه و اوج بارش استفاده می‌کنند مانند ژوئن شلیاقی
به نقاط دور و نزدیک آسمان نیم نگاهی انداختیم اما از نزدیک‌ترین جرم آسمانی زیبا و جذاب و حیرت انگیز نزدیک زمین غافل شدیم.
بله ماه نزدیک‌ترین جرم آسمانی به زمین است در اصل ماه قمر کرهٔ زمین است تمام سیاره‌های منظومهٔ شمسی اکثراً قمر را دارند که ماه هم تک قمر کرهٔ زمین است مثلاً سیارهٔ بزرگ منظومهٔ شمسی یعنی مشتری 16 قمر دارد و چند قمر معروف آن گانیمد- اروپا- کالیستو و ... هستند یکی از قمرهای بسیار زیبای منظومهٔ هم تیتان قمر بسیار زیبای سیارهٔ زحل است.
و اما ماه ....
میلیاردها سال است که ماه به دور زمین می‌چرخد و هزاران سال است که انسان آن را نظاره نموده و به عنوان نشانی از خداوند به آن احترام گذارده‌اند همهٔ انسانها روزی در این آرزو بودند که بتوانند به ماه سفر کنند و در آنجا قدم بگذارند البته این آرزو چندان هم دست نیافتنی نبود و انسانها توانستند به آنجا سفر کنند اولین سفر انسان به ماه در تاریخ بیست ژولای 1969 بوده است.
از ماه و زمین به عنوان سیاره‌های دو گانه یاد می‌شود. ماه نه تنها از طریق جزر و مد زندگی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد بلکه بسیاری از پژوهشگران ادعا می‌کنند که در چگونگی ایجاد زمین سهم داشته و نیز در آینده در افول و انهدام زندگی یعنی زمینی نقش بزرگی خواهد داشت.
ماه قطعاً می‌تواند در قرن‌های بعدی همان گونه که تا الان تا حدودی پایگاه انتقال اطلاعات است پایگاه مناسبی برای پرواز به ژرفای عالم خدمت کند. همچنین می‌تواند به عنوان پایگاه ثابت رصدخانه‌ها بسیار مفید باشد.
ماه هیچ گاه نمی‌تواند مرکزی برای استقرار انسان باشد زیرا فاقد پوشش هوا است. بنابراین ماه همیشه به صورت کویری بی پایان باقی خواهد ماند. اما اگر بخواهیم کمی جزئیات را دقیق‌تر بررسی کنیم می‌توانیم بگوییم:
1-ماه تقریباً در فاصله 384400 کیلومتری به دور زمین می‌چرخد.
2-زمین تقریباً 50 برابر ماه است.
3-ماه هر 30 روز یک بار تقریباً به دور زمین می‌چرخد.
4-قطر کرهٔ ماه تقریباً 3500 کیلومتر است.
5-مدار ماه بیضی شکل است و ماه به هنگام حرکت روی این مدار یک بار نزدیک به زمین و بار دیگر دورتر از آن قرار می‌گیرد.
یکی از مسائل جالبی که در مورد ماه قابل توجه است وجود سطح‌هایی با رنگ متفاوت نسبت به دیگر مکان‌های آن است که این پدیده با چشم غیرمسلح از زمین نیز قابل رؤیت است تا چندی پیش همه بر این باور بودند که این مکانها دریاهایی است بسیار بزرگ و عمیق یر روی سطح ماه که بعدها با مشاهدات دقیق‌تر متوجه شدند که ماه شرایط و جو آن و مواد تشکیل دهندهٔ آن هیچ کدام شرایط به وجود آمدن اقیانوس و دریا را بر سطح خود ندارد و این مکانها فقط نقاط صاف‌تر و صیقلی‌تر نسبتبه جاهای دیگر کرهٔ ماه است و به این دلیل است که به رنگ دیگر دیده می‌شود.
در چندین سال اخیر یکی از مسائل مهم و قابل توجه در ماه این بوده است که محققان علائم و نشانه‌های حیات اولیه را در ماه تحت شرایطی خاص یافته‌اند مثلاً کشف مقادیر اکسیژن محلول در جو وجود برخی عناصر بسیار مهم در سطح آن این نوید را به دانشمندان داده است که با انجام تحقیقات و به وجود آوردن شرایط خاص بتوانند شرایط به وجود آمدن گیاهان خاص را با توجه به شرایط خاک آنجا به وجود بیاورند و بتوانند با ساختن پایگاه‌ها و ایستگاه‌های فضایی تا چندین سال آینده به راحتی به آنجا رفت و آمد کنند تا شاید با رسیدن به این گام، گام‌های بلندتری برای رسیدن به نقاط دورتر آسمان به دست آورند.
یکی دیگر از مسائل مهم در آسمان به وجود آمدن عمل خسوف و کسوف در آسمان است. که در آن ماه و خورشید و زمین همه بر روی یک خط در یک راستا قرار می‌گیرند در انجام عمل خسوف زمین بین خورشید و ماه قرار می‌گیرد و با تابش خورشید به سمت زمین سایه‌ای پشت زمین بر روی ماه می افتد و در این حالت می گویند ماه گرفته است یا ماه وارد سایهٔ زمین شده است.
و پدیدهٔ دیگر هم پدیدهٔ کسوف است که در آن ماه بین زمین و خورشید قرار می‌گیرد ماه جلوی نور خورشید را می‌گیرد و پشت آن که تاریک است سایه‌اش بر روی زمین می افتد و آن قسمت از زمین تاریک می‌شود و در این حالت حلقه‌ای از ماه به دلیل یک راست بودن در کنار خورشید قرار می‌گیرد و جلوی آن را می‌گیرد که در این حالت می گوییم خورشید گرفته است.
از پدیدهٔ خسوف و کسوف نیز در قرآن کریم این هدیه آسمانی بارها یاد شده است که ماه و خورشید و زمین را در اندازه‌هایی خاص و معین آفریدیم تا در موقعی خاص همه بر روی یک مدار واقع گردند و موجب انجام واقعه‌ای خاص شوند و این است نشانه‌هایی برای اهل یقین در آسمانها و زمین تا شاید بیاندیشند.
حال اگر بخواهیم نجوم را از زبان ائمه و قرآن بشنویم از همه چیز برای ما باارزش‌تر و جذاب‌تر خواهد بود.
قرآن کریم بزرگترین هدیه الهی است برای انسان‌هایی که ایشان را به سوی سعادت جاودانی هدایت کند قرآن کریم اقیانوس بی کرانی است که رسیدنبه اعماق آن جز برای ائمهٔ اطهار میسر نیست. با این حال هم خود قرآن و هم معصومان به مردم توصیه کرده‌اند در آیات قرآن تدبر کنید.
آسمان
قرآن کریم در سورهٔ بقره آیات 1 تا 22 پس از یادآوری نعمت زمین به برکات آسمان اشاره می‌کند در مورد جو زمین یعنی فشار هوای متراکم در کره زمین که طبق نظر دانشمندان ضخامت آن در حدود چند صد کیلومتر است.
در اینجا قرآن می‌فرماید: آسمان را همچو سقفی بلورین دور تا دور کرهٔ زمین برای شما قرار دادیم «و جعلنا اسماء سقفاً محفوظاً» به راستی این قصر مخصوص که همچو سقفی بلورین دور تا دور کرهٔ زمین را فرا گرفته است از هر سقفی محکم‌تر است و به عقیدهٔ بعضی دانشمندان ضخامت آن از یک قشر فولادین که چندین کیلومتر ضخامت داشته باشد محکم‌تر است و اگر این سقف نبود زمین مداوم در معرض رگبارهای پراکندهٔ آسمانی بود و آرامش را از زمینیان عملاً سلب می‌کرد.
خداوند در آیهٔ 3 تا 6 سورهٔ جاثیه می‌فرمایند: بدون شک در آسمانها و زمین نشانه‌های فراوانی برای اهل ایمان است «ان فی السماوات و الارض آیات الموقنین» و خداوند در ادامهٔ این آیات فرموده است آمد و شد شب و روز و رزقی که خداوند از آنها نازل کرده و به وسیلهٔ آن زمین را بعد از مردنش زنده می‌کند و همچنین در وزش بادها نشانه‌های روشنی است برای اهل یقین.
و همچنین خداوند در سورهٔ اشقاق می‌فرمایند «اذا السماء الشقت» و در آن هنگامی که آسمان شکافته می‌شود.
امام صادق (ع) هم حدیثی در این باره فرموده‌اند که:
کسی که دو علم نداند به معرفت کامل نخواهد رسید:
1-علم تشریح یا آناتومی
2-علم نجوم و ستاره شناسی
هر چه در این باره سخن بگوییم پاره ورقی از یک کتاب بی پایان است همان گونه که امروزه تحقیقات دقیق در این باره ادامه دارد ما هم سعی خود را برای آموختن این علم جذاب به سفارش خداوند و ائمه معصومین می‌کنیم و اندکی بیشتر به اعمال خود می‌اندیشیم و به آفریده‌های بی همتای خدا فکر می‌کنیم!!!
