آشنايي با معماري ژاپني با تاخير زماني صورت گرفت . يكي از معماران مشهور قرن بيستم كه مي توان آن را نماينده اين نوع معماري ناميد كنزوتانگه است . وي در سال 1913 در ژاپن متولد شد . ساختمانهاي طراحي شده توسط او تركيبي است زنده از تكنولوژي پيشرفته ساختمان سازي با معماري سنتي ژاپني .
كنزوتانگه و همكاران ايده هايي جديد و انقلابي را در زمينه شهرسازي بسط داده و نسبت به تحقق آن كوشيدند .
برنامه ريزي با توجه به انفجار جمعيت در زمينه مسائل مختلف شهرسازي ، از جمله عبور و مرور (ترافيك) ، استانداردسازي با توجه به مقياسهاي انساني و ... از ديگر فعاليت هاي اين معمار و شهرساز بزرگ است . وي علاوه بر فعاليت هاي حرفه اي سالها نيز به تدريس در دانشگاه مشغول بود.
آثار معمار ژاپني كنزو تانگه (متولد 1913) كه در اينجا تحت عنوان كارهاي كامل سالهاي 1949 -1976 ، ارائه شده اند گواه جهت گيري معماري بينالمللي است .
طراحي تانگه بيش از معماران هم عرض داراي علايم تحول كنوني است : صرفه جويي در وسايل ، انعطاف پذيري احساس ، نمايشگاه عناصر نمادين ، بهره گيري از علم شهرسازي در جهت ساختار و كارهاي معمار به نحوي كه خلاصه اي از ارتباط او با معماراني چون Mies van der , Le Corbudier , W.Gropius , Oscar Niemeyer Aivar Aalto , Rohe Louis I. و Eero Saarinen , Johnnes Duiker kahn مي باشد . طرح ها و بناهاي تانگه نه تنها در سطح بالاتري قرار دارند بلكه آزادي نهايي معماري ژاپني راكه آوازه جهاني به دست آورده است خاطر نشان مي سازند . بناهايي نظير شهرداريها ، سالنهاي اجتماعات و سالنهاي ورزشي ، تعبيري منطبق با اهداف خود را يافته اند ، لكن جدا از اين ساخت و سازها دروسي كه تانگه در دانشگاه ژاپن تعليم داده است راههاي جديدي را ارائه داده و كتب متعددي در روشن ساختن ارتباط بين سنت و زمان كنوني فراهم كرده اند . مفاهيم تانگه كه مرتبط با شهرسازي هستند از اهميت ويژه اي برخوردارند . اين مفاهيم گواه كيفيتهاي بارزي از تخيلي هستند كه در مكانهاي ايجاد شده براي آرزوهاي انساني تعبير مي شوند و تمامي داده ها را در يك مجموعه پيوسته براي شاخصهاي آماري ، جامعه شناختي و اقتصادي كه تا اين زمان شهرسازان دنياي مدرن از آن الهام مي گرفتند ، نظم مي بخشد . تانگه با شناخت كاملي كه از فشارهاي جامعه ژاپني دارد ، معماري را با استفاده از منابع سنتي و با مشاركت نبوغش احيا مي كند .
خانه معمار در توكيو
اين خانه كه طرح آن در سال 1951 تهيه شد و ساخت آن در سال 1953 خاتمه يافت ، قابل مقايسه با نخستين ساختمانهاي هيروشيما است با اين تفاوت كه كنزو تانگه در اينجا بتن مسلح را عنصر غالب نمي داند بلكه مصالح سنتي نظير چوب ، و ورق را غلبه بخشيده است . اينها ، سازه ها را تشكيل ميدهند . خانه به نحو كامل به صورت جزئي از طبيعت اطراف در آمده است . حاصل معماري ، نشان از مهارتي دقيق را با خود دارد . رطوبت شديد فصل تابستان و نيازي كه ژاپنيها به كناره گيري از همسايگان دارند توجيه گر ارتفاع بنا از زمين است . ترتيب ساخت ، امكان چينش آزاد را در پلان فراهم مي آورد . اتاق بزرگ به تنهايي داراي يك عملكرد نمي باشد . اين اتاق بوسيله جداره هاي متحرك مي تواند به سه اتاق كوچك تقسيم شود .
مقياس تناسب قسمتهاي مختلف بنا برگرفته از بافت خانه قديمي ژاپني است . ابعاد خانه كمي بزرگتر شده تا پاسخگوي نيازهاي مدرن باشد . سقف ، داراي پيشامدگي نسبت به خانه است و بالكن هايي را كه در طول نماهاي شيشه اي طبقات امتداد يافته اند نيز محافظت مي نمايد . به مدد شفافيت نماها بخشهاي داخلي به سوي قسمت بيروني امتداد يافته است ، ترتيب قرارگيري ، بسيار نمايان و روشن است . جداره هاي بزرگ تركيبهايي غير تصويري از مركب چيني را بر خود دارند . اين خانه براي من نشانگر تلفيق سنت ژاپني با شرايط جديد است .
طرح خانه مسكوني
مشاهده شد كه طرح مسابقه معماري براي سازمان جهاني بهداشت در سال 1959 مفهوم ويژه اي را توصيه كرده بود كه در زمستان 1959 در مطالعه براي يك واحد مسكوني ، زماني كه كنزو تانگه دروسي را در مدرسه پلي تكنيك كمبريج در «ماساچوست» ارائه مي داد از نو طرح گرديد . وي ضمن اعمال برنامه ژنو در بنا به صورتي نو ، ايده بناهاي روي هم چيده شده به صورت مدولار را توضيح داد . كنزو تانگه دو ساختمان هلالي شكل را كه پيرامون يك محوطه بزرگ ، از يك نقطه به نقطه ديگر آن ، رو به سوي هم داشتند ، بنا كرد . اين ساختمانها بناهاي مدوله هستند كه در كنار خود فضايي آزاد پديد مي آورند . اين ساختمانها پشت به تپه هايي دارند كه در قسمتهايي از زمين چنين به نظر مي رسد كه نقطه آزاد ساختمانها هستند .
واحدهاي مسكوني در Takamatsou
در سال 1959 ، كنزو تانگه دكتراي خود را اخذ كرد . وي برنده جايزه بينالمللي «معماري امروز» گرديد و به مدرسه پلي تكنيك كمبريج در ماساچوست دعوت شد . اين مهم ترين سال براي معمار بود . در آن سال ، خانه هايي در Takamatsou مركز ناحيه kagawa بر روي جزيره Shikokou در درياي جنوبي بنا گرديد . تانگه پيشتر از اين ، بين سالهاي 1955 تا 1958 مركز اداري آنجا را ساخته بود وي در اينجا يك شهر سنتي را با خانه هايي در رديفهاي دو طبقه پديد آورد . او بتن مسلح را استادانه به كار برد .
طرح جامع Tsoukiji
كنزو تانگه بر اساس پلان توكيو ، طراحي محله Tsoukiji را كه يكي از فعالترين بخش هاي بين Ginza و بندر است ، مورد مطالعه قرار داد .
اين مطالعه بسيار مهم ، بين طرح مبتكرانه سال 1960 و پلان بازسازي Skoplie واقع مي گردد . معمار به دنبال به كارگيري بالاترين ضريب تراكم در پديد آوردن پل هاست . وسعت تقريبي اين ناحيه برابر 300*300 متر مربع ميباشد و 100.000 نفر در آن مشغول به كارند . رفت وآمد روزانه در اين محل 5/2 برابر ، بيشتر ات ، اين رفت و آمد بايستي با اتصال به بزرگراه شماره 1 كه از اين منطقه مي گذرد و به وسيله يك خط مترو هدايت گردد . پيرامون ايستگاه اين مترو گردشگاهها و اماكني جهت گذراندن اوقات فراغت و ميل ارتباط به معبد Tsoukiji-Honganji پيش بيني شده بود . ساختمانها به واسطه دفاتر كار از يكديگر تمايز مي يابند و پلهاي ارتباطي طبقات سطوح را پديد مي آورند . طرح هنگام مطالعه مقر مركزي موسسه Dentsou شكل گرفت. ساختمان اداري بزرگي به ارتفاع 100 متر با 21 طبقه بنا مي گرديد كه با داشتن 31 متر عرض ، امكان نوآوري را در زمينه سازماندهي پديد مي آورد . البته تعداد طبقات در سالهاي 196768 طبقه كاهش يافت و بخش عظيمي از معناي خود را در پلان عمومي از دست داد .
نما يا جزئيات : دفترها با راهروهاي باريكي به يكديگر متصل شده اند و همين حالت در طبقات بالا وجود دارد .
طرح كوي مسكوني Hokousetsou
بزرگراه به دليل گذر از كوهستانهاي فاقد ساختمان ، با بزرگراههاي ديگر تفاوت دارد . ايده گذرگاههاي سبز به منع ساختمان سازي ناپيوسته در طول جاده يكسان سازي جايگاه انساني گرايش دارد . در سال 1968 دفاتر استانداري طرحي را براي 150.000 ياكن ارائه كردند . تانگه در سال 1973 مامور مطالعه طرح جامع ناحيه 5 گرديد كه شامل درياچه Odara مي شد . سال بعد موسسه Hyogo ، ساخت مجموعه اي را در شيب جنوبي كناره شمالي درياچه آغاز كرد : 60 منزل و 80 خانه كوچك . ايجاد ارتباطي ميان خانه ها و يك راه باريك براي عابرين پياده كه پارك ، مدارس و ميادين را به يكديگر متصل مي سازد ، حائز اهميت بود . منازل با زاويه بر روي شيب و مثابل منطقه اي مشجر قرار گرفته اند .
مكانهايي براي توقف و بازي ، به صورت متناوب وجود دارند . اقامتگاهها واقع بر روي شيب قرار گرفته اند . منازل به صورتي چيده شده اند كه ديگر مكاني مشرف به اتاقهاي خواب نباشد . طبيعت و سكوت دور از سر و صدا در اين شهر ، پيوند محكمي با يكديگر يافته اند .
برجهاي آپارتماني در تهران
اين برجها يك پارك و بلوار قرار گرفته اند ديد هر يك نسبت به ديگري بايستي تامين گردد . اختلاف سطح ايجاد شده سه تراز متفاوت را ممكن ساخته است . برجها بر روي پيلوت قرار گرفته اند ، 50 ، 40 ، 30 طبقه دارند ميدانهايي كه دااي شش يا هفت سطح مي باشند شامل فروشگاهها ، پاركينگ ، رستوران و مكانهايي جهت گذراندن اوقات فراغت هستند .
در مركز ، آسانسورها ، پلكانها وسرويسها قرار گرفته اند . واحد مسكوني داراي سه يا چهار اتاق (دو اتاق خدمتكار) مي باشد . در مجموع ، 500 واحد در سه برج قرار گرفته اند . سيستمي از ديوارهاي داخلي ، ساختار را تثبيت مي سازد ، بالكنها و پنجره هاي واقع در كنج ، ديد به سوي پارك و شهر را در جهت جنوب فراهم مي آورند.
دانشگاه قلب مقدس در Taipei
پروژه در حومه Taipei (تقريباً 16 كيلومتري شمال شهر) قرار ، درجلو رودخانه Tanshoui در عقب رود زيباي kanyin قرار دارد . منظره داراي زيبايي طبيعي عظيمي است . در پاي اين كوه يك مدرسه راهنمايي و دبيرستان دخترانه قرار دارد كه توسط دير قلب مقدس ساخته شده است . ساخت يك دانشگاه زنان براي شمار تقريبي هزار دانشجو در نيمه راه كوهستان ، پيش بيني شده است . نماي خارجي مدرسه به صورتي ساخته شده كه سمت گيري دو جناح خوابگاه و كلاسها ، به سوي قله كوه است ، گويي اين كار براي نمايان ساختن روح كوهستان است . تانگه در صدد ايجاد تضاد بسيار واضحي بين بناها و طبيعت وسيع جهت تمايز يكي در مقايسه با ديگري بوده است . مجموعه ، از كلاسها ، كتابخانه ، كليسا و خوابگاه هايي تشكيل شده كه هر يك به وسيله واحدهاي سرپوشيده اي كه ديواري را در برابر خورشيد پديد مي آورند به ديگري مرتبط شده اند . در عين حال اين راهروهاي سرپوشيده مكانهايي را جهت ارتباط دانشجويان پديد مي آورند همان گونه كه ما جهت ايجاد آن مدرسه بين المللي قلب مقدس درتوكيو كوشيده ايم . اينها به تعبيري «كوچه هاي مجموعه» مي باشند . ارتباطات عمومي از طريق قفسههاي پلكان و مجاري ، تامين شده اند . اين نظام طراحي ، توسعه هاي آتي را آسان مي سازد . در حال حاضر چند مورد از اين ساختمانها پايان پذيرفته و خوابگاهها پذيراي 600 دانشجو هستند . زماني كه مجموعه به پايان برسد خوابگاهها ، توان پذيرش 1000 دانشجو را خواهند داشت .
شعبه موسسه Olivetti در ژاپن
Olivetti داراي كارخانه ها و فروشگاههاي متعددي در سراسر جهان است ، براي ساخت شعبه موسسه در ژاپن تانگه به روش زير عمل كرده است :
وي در ابتدا پلان معقولي از مخزن فروش ، سالنهاي كار و قسمت مديريت ارائه داد ، سپس مركز فني را با ويژگيهاي مخزن تطبيق داد ، مخزن ميبايست در مطالعه تاسيسات Olivetti از اولويت برخوردار مي گرديد . به دليل نزديكي با رودخانه Tsouroumi كه گهگاه طغيان مي كرد وي مي بايست مخزن فروش را در طبقه اول قرار مي داد . از آنجا كه اكثر ماشينآلات نيازمند دقت ميباشند وي مي بايست انديشه خود را مشغول برقراري جريان هوا ، روشنايي احتمال سيل مي ساخت . به علاوه وي مي بايست احتمال توسعه را نيز در نظر مي گرفت . هنگامي كه پلان مخزن بر اساس پيش طرح آماده گرديد تانگه از اين مساله انديشناك بود كه بداند مجموعه را چگونه به پايان خواهد برد به طوري كه بتواند از تبديل آن به كار يك ترسيم فني اجتناب كند ، در سال 1970 هنگامي كه تمامي تاسيسات پايان پذيرفت . تانگه معتقد بود كه به هدف خود رسيده است .
ساختمان شهرداري توكيو
اين طرح كه حاصل رقابتي بود ، در سال 1953 برگزار گرديد و در سال 1957 اجرا شد . طرح ، مرحله تعيين كننده اي براي معماري ژاپن بعد جنگ بود . تانگه كوشيد تمامي تشكيلات اداري شهر عظيم را در يك ساختمان واحد متمركز سازد و از منطقه اي تحقيق داده شد استفاده برد ، ساختمان در 10 طبقه بر روي ستونها قرار گرفته است ، پنجره ها بر روي يك راستا ، پشت/ بالكنهاي به هم پيوسته اي كه تشكيل نور شكن مي دهند رديف شده اند ، بتن خام و شيشه ، علايم مشخصه ساختمان هستند ، دسترسي به سقفها ممكن است و ساختارهاي فوقاني روش لوكوربوزيه را به ياد مي آورند .
شهرداري kourayoshi
تانگه سومين ساختمان شهرداري را در سال 1955 طراحي و در 1956 اجرا كرد . اين مركز اداري براي شهري كوچك و داراي صبغه صنعتي اندك بود . ساختمان در شهري كه در آن شيوه هاي بومي خانه سازي حاكم است با پوشش كامل از بتن مسلح مي باشد . بالكنها بنا را از هر جهت احاطه كرده اند. تقسيم بندي قسمتها بنا بر اساس كاركرد آنها نيست . با وجود صرفه جويي انجام گرفته در مصالح عظمت برنامه مي توانست اعجاب برانگيز باشد . ساختمان ، يادآور مركز اداري Kourayoushi مي باشد . بخش مراجعين در دو طبقه و بخش اداري در 3 طبقه استقرار يافته است . ارتباط مجموعه به وسيله راهروهاي سرپوشيده است .
شهرداري imabari
imabari در جنوب جزيره شيكاگو كه كنزو تانگه در سال 1913 در آن به دنيا آمده قرار دارد . در سال 1957 وي ساختمان شهرداري آن را طراحي كرد كه در سال 1959به پايان رسيد . قسمتهاي مجموعه حول يك ميدان گرد آمده و شامل دفاتر يك ساختمان اداري و شهرداري است كه با استفاده از بتن در مقياسهاي دقيق بر اساس معماري جنوب ژاپن ساخته شده اند . راه ورود به سالن سخنراني از خيابان است . سقف روي ورودي بر جداره هاي قوس دار تاثيريك بناي يابود را مي آفريند . سقف سالن سخنراني را عناصر چين خورده اي تشكيا شده كه تا قمست پشت ادامه دارد . سر در رو به ساختمان اداري با عناصر عمودي مفصل بندي شده است ، عطفهاي منحني كل شكل راهحلهي Nervi يا Mayekawa ، را به ياد مي آورند در قسمت داخل بتن نمايان ، دارد ، محافظت در برابر خورشيد به صورت دايره اي مورد مطالعه قرار گرفته است . سالن سخنراني داراي سردرهاي نوك تيز يا منافذ كوچكاند كه از اين دقت برخوردار شده اند . درسردهاي شهرداري منحني شكل و به شكل زيگزاگ هستند .
طرح مقر O.M.S در ژنو
كنزو تانه در اين طرح اجرا نشده كه تاريخ آن به سال 1959 بر مي گردد ، ساختارهايي را ابداع كرد كه وي بعدها در مطالعاتي براي واحدهاي مسكوني مدرسه پلي تكنيك ماساچوست و در پلان شهر توكيو در سال 1960 بكار گرفت . ساختمان O.M.S داراي تطابق با منظره درياچه Leman و كوههاي آلپ است .
اشكال اين ساختمان ، مفاهيم راست ضلعي را ترك و منحني هاي بزرگ دو ساختمان دوقلو را كه يكي را به سوي ديگري ميل دارد انتخاب مي كنند . ارتباط ايجاد شده بين دفاتر چيده شده به صورت مدولار و عرصه عمومي ، جديد است اين ارتباط بعدها توسعه خواهد يافت .
نمايشگاه EXPO 70
ژاپن در 14 سپتامبر 1965 موظف به برپا كردن نمايشگاه جهاني 1970 شد . 330 هكتار از تپه هاي Senri در استان Osaka به عنوان زمين نمايشگاه تخصيص داده شد . در اكتبر 1965 موضوع نمايشگاه برگزيده شد .
كنزو تانگه و Onzo Nishiyama به عنوان مسئول شهرسازي تعيين شدند . در اكتبر 1966 طرح نهايي منتشر گرديد . هيات مديره نمايشگاه در سال 1967 ، كنزو تانگه را براي تهيه پلانهاي عبور و مرور برگزيد ، وي از يك گروه دوازده نفره معماران جهت مطالعات دعوت به عمل آورد . آنان از فوريه تا اكتبر 1967 قسمتهاي مختلف طرح را تهيه كردند . هر يك از دوازده معمار
عهده دار يك بخش خاص بودند .
تالار اجتماعات در Matsouyama
سالن بزرگ ابتدا براي جشنواره ژيمناستيك سال 1953 در نظر گرفته شده بود . سپس تبديل به سالني چندمنظوره گرديد . Matsouyama در جنوب كشوز در جزيره shlkokou واقع است . اين ساختمان ضد زلزله است ، دو تالار دايره اي شكل به وسيله ساختمان اداري به يكديگر متصلند . گنبد تالار بزرگ بر روي 20 ستون از بتن مسلح قرار گرفته است و قطر آن 55 متر ميباشد درحال حاضر 1400 جايگاه وجود دارند كه مي توانند از 1000 تا 2000 جايگاه افزايش يابند ، در محل پايه هاي گنبد پنجره پيوسته اي قرار گرفته است . سقف تالار كوچك نيز از يك چادر قوس دار تشكيل شده است .
تالار اجتماعات Shizouoka
كنزوتانگه بين سالهاي 1955 و 1957 طرح اين تالار را كه گشاينده مرحله جديدي بود اجرا كرد . اين تالار كه در نزديكي فوجي ياما واقع است از ساختمانهاي المپيك توكيو خبر مي دهد . نفوذ لوكوربوزيه دو برابر معمار مجارستاني Nowicki (تالار در Raleigh و كارولين شمالي) مي باشد . سالن كه براي جشنواره ژيمناستيك سال 1957 ، در نظر گرفته شده بود براي اهداف متعدد بكار مي رود :
كنسرت ، اپرا ، اجتماعات سينماها ، چادري به شكل هذلولي شكل كه از عناصر ثابت تشكيل شده بر روي اين سالن كه روي پلان مربع شكلي واقع شده قرار گرفته است . ديواره وروديها از شيشه كار شده و به وسيله ستونهاي منشوري تقسيم شده است . وجوه پشتي پر هستند . بخش خصوصي منزل منتهي به سالن پشت مي شود . جايگاه ها مي توانند جهت اجتماعات در اختيار 4500 نفر قرار گيرند ، طرح معماري داراي تطابق كامل با منظره اطراف دارد . و چشم اندازهاي جديدي را به سوي برنامه هايي از اين قبيل ، آن گونه كه در سراسر جهان از سال 1950 معين گرديده گشوده است .
كاخ ورزشها در Takamatsou
تانگه در فاصله سالهاي 1962 - 1964 تقريباً همزمان با ساخت دو سالن المپيك در توكيو كاخ ورزشها را كه كوچكتر از آن بود در Takamatsou در ناحيه كاگاوا در جنوب كشور ساخت . سالن كاخ ورزشها كه بر روي زمين مربع شكل واقع است داراي طول تقريبي 80 متر است . 4 ستون غول پيكر صدف تخم مرغي شكل را حمل مي كنند ، گنجايش كاخ ورزشها 2500 نفر است ، ارتفاع گنبد هذلولي شكل تقريباً 20 متر است كه از كابلهايي تشكيل شده كه بر روي آنها سقف هاي بتني پيش ساخته با ضخامت 5 سانتي متري متصل شده است . سطح سالن بزگ در طبقه اول بر خلاف ترتيبي كه در سطح توكيو معمول گرديده قرار دارد . در قسمت پايين رواق ، تالارهاي همايشها ، دفاتر ، يك سالن تمرين ، دستگاهها و مانند آن قرار دارد .